De Fascinerende Geschiedenis van Bourbon Whiskey

Afbeelding: IWSC

Als je aan bourbon denkt, denk je aan Amerika. Dat is niet zo gek, want de drank is zo oud als Amerika zelf en word ook vandaag de dag hoofdzakelijk geproduceerd in het land van onbegrensde mogelijkheden. Maar hoe is bourbon eigenlijk ontstaan? En waarom noemen we het ‘bourbon’?

Tip: Lees dit artikel tijdens het proeven van het Bourbon Whiskey Proefpakket!

De geschiedenis van bourbon

Bourbon laat zich voor het eerst zien in de Amerikaanse koloniale geschiedenis. In de 16e eeuw trokken kolonisten uit Zweden, Rusland, Spanje, Nederland, Engeland en Frankrijk massaal naar wat vandaag de dag Amerika is. Van deze kolonistenlanden waren de laatste vier het meest fanatiek en uiteindelijk waren het de Britste kolonisten die in 1607 de eerste kolonie vestigden in Jamestown, Virginia.

Onder hen was de prominente en streng religieuse George Thorpe. Gefascineerd door de taalbarriere tussen de inheemse bevolking en kolonisten, verkocht hij in 1620 zijn Engelse bezittingen om samen met zijn Londense zakenpartner John Smyth een plantage te kopen in Virginia. Op deze plantage werd – zoals op de meeste plantages in die tijd – tabak verbouwd. Het was deze George Thorpe die in de herfst van 1620 in een brief schreef over het destilleren van een maisbier. In een latere brief verzekerde hij zijn in Engeland achtergebleven zakenpartner John Smyth dat hij in goede gezondheid verkeerde en dat hij steeds vaker het Engelse bier liet staan omdat hij zo enthousiast was over zijn gedestilleerde maisbier: de voorloper van bourbon.

“…wee [sic] have found a waie to make soe good drinke of Indian corne as I [pro]test I have divers times refused to drinke good stronge Englishe beare and chosen to drinke that.”

George Thorpe – 1620

In de eerste jaren van de kolonisatie werd veel geruild met de inheemse bevolking. De gouverneur van Jamestown begon in 1609 echter met het onderdrukken van inheemse nederzettingen. Nederzettingen die niet mee gingen in zijn vorderingen werden platgebrand. Ook nam de lucratieve tabaksindustrie alsmaar toe. Honderden kolonisten kwamen naar Amerika om nieuwe plantages te stichten. Dit ging ten koste van het land van de inheemse bevolking, Tsenacommacah. Op 22 maart 1622 kwamen de spanningen tot een bloederige climax in de Jamestown Massacre: een verrassingsaanval van de inheemse bevolking onder leiding van opperhoofd Powhatan, de vader van Pocahontas. Bij de aanval kwamen 347 kolonisten om, waaronder George Thorpe.

De kolonisten begonnen zich te organiseren in een kleiner aantal grotere nederzettingen die beter verdedigbaar waren. Berkeley Hundred – de plantage van Thorpe – werd verlaten en raakte in verval. In 1636 kwam de plantage via de Virginia Company – een handelsorganisatie die opereerde in opdracht van de britse kroon – in handen van de Londonse handelaar en zakenman John Bland. Onder de persoonlijke bezittingen van George Thorpe bevond zich een koperen destillatieketel en drie vaten van zijn geliefde gedestilleerde maisbier, wat inmiddels 12 jaar had gerijpt op Amerikaans eikenhout.

Whiskey in koloniaal Amerika

Halverwege de 18e eeuw was whiskey nog verre van gemeengoed. Ook Zuid Amerika bleef niet gespaard voor het kolonialisme. Waar in Noord Amerika de tabaksplant de cash cow van de westerse expansiedrift was, gold dit in Zuid Amerika voor suiker: het witte goud. De opkomende suikerindustrie was booming maar had een grote uitdaging: na het kristalliseren van het uitgekookte suikerriet blijft een stroperige, zwarte substantie achter: melasse. Bij de productie van twee kilo suiker houdt men ongeveer een liter melasse over. Er is veel geëxperimenteerd met toepassingen van melasse – zoals het verwerken van melasse in haarproducten en bakstenen -, maar veruit de populairste toepassing werd in 1647 ontdekt in Barbados: melasse fermenteren en destilleren tot rum. Rond 1670 begonnen veel suikerfabrieken dan ook met hun eigen rumproductie. Rum werd net als goud en tabak geaccepteerd als valuta en stond mede aan de basis van de Trans-Atlantische driehoekshandel van slaven, rum en suiker.

De Britten hadden een efficiente rumindustrie in Nieuw Engeland. Naar schatting dronk elke man, vrouw en kind gemiddeld 3 imperial gallon (14 liter) rum per jaar: rum was dé dominante drank. Ook suiker werd in Europa nóg populairder: de Engelsen consumeerde in 1770 vijfmaal zoveel suiker als in 1710 en halverwege de 18e eeuw was suiker het meest waardevolle handelswaar. In 1770 telde Nieuw Engeland 150 rumdestilleerderijen doe goed waren voor een melasseproductie van zo’n 300.000 hectoliter per jaar – genoeg voor zo’n 190.000 hectoliter rum. Ondanks The Molasse Act (1733 tot en met 1763) slaagden de Britten er door de koloniale structuur nauwelijks in om belasting te innen op suiker. Dit moest veranderen met de komst van The Sugar Act in 1764: de balasting werd gehalveerd en er kwamen meer maatregelen voor de handhaving. De invoering van de belastingmaatregel viel Nieuw Engeland samen met de economische depressie die volgde op de Zevenjarige Oorlog. Dit legde de basis voor de Amerikaanse Revolutie met de slogan ‘No taxation without representation’ (‘geen belasting zonder vertegenwoordiging’). De nieuwe suikerbelasting was een economische klap voor de havens in Nieuw Engeland. Het smokkelen van rum en melasse nam af en de Caribische Eilanden namen de leiding in de productie van rum op het wereldtoneel. De Amerikaanse Revolutie was begonnen.

“If Taxes are laid upon us in any shape without our having a legal Representation where they are laid, are we not reduced from the Character of free Subjects to the miserable State of tributary Slaves?”

Samuel Adams – 1964

De opkomst van whiskey in Amerika

Door overproductie en gebrek aan betrouwbaar transport daalde de prijs van tabak in de tweede helft van de 18e eeuw. Door de gevolgen van de Sugar Act nam de populariteit van rum af. Veel boeren zaten vast in de teruglopende tabaksindustrie en gingen andere gewassen verbouwen die goed groeide op eigen bodem, zoals hennep, vlas, mais en rogge. Zo ook George Washington, eigenaar van de grote plantage Mount Vernon. Washington was een van de weinigen die wist te innoveren en was een van Amerika’s meest succesvolle ondernemers. Hij fokte paarden en ezels, produceerde rum, teelde honderde soorten planten en bomen, liet in 1771 een grote industriele molen bouwen en was tevens generaal van het koloniale leger. Ook niet onbelangrijk: van 1789 tot 1997 was hij de eerste president van Amerika.

In 1796 nam hij de schotse immigrant James Anderson in dienst om zijn plantage te overzien. Anderson had kennis van de Schotse whiskeyindustrie en wist George Washington te overtuigen van de synergie tussen zijn molen, de plantage en een destilleerderij. In 1797 produceerde Anderson de eerste whiskey en binnen een jaar had Anderson Washington overtuigd van het economische potentieel. In 1798 volgde een grootschalige uitbreiding met een nieuw gebouw wat plek bood aan vijf destillatieketels, een boiler, en houten vergistingstanks. In de context van Amerika’s onafhankelijk ontstond een grote behoefte aan een gedestilleerde drank van Amerikaanse bodem en Amerikaanse whiskey werd omarmd als vervanger van rum. Aan het begin van de 19e eeuw telde Amerika al snel duizenden destilleerderijen, waarvan George Washington Distillery de grootste was.

Reconstructie van de George Washington Distillery in Mount Vernon, waar een van de eerste bourbons gemaakt werd.

Huis bourbon uit Frankrijk

De invloed van de Engelsen op de opkomst van Amerikaanse maiswhiskey en de impact van de Engelse, Schotse, Ierse en Duitse immigranten staat buiten kijf. In 1790 bestond Amerika uit 3.9 miljoen immigranten, waaronder 450.000 Schotten. Onder hen waren meerde ondernemers uit Europa, waaronder de Duitse familie Boehm (later veramerikaanst naar Beam en bekend geworden met het whiskeymerk Jim Beam). Maar wanneer is men maiswhisky bourbon gaan noemen?

Tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog was het de laatste koning van Frankrijk – Louis XIV van Huis Bourbon en vader van Napoleon Bonaparte – die de kolonien in 1778 bijviel in hun onafhankelijkheidsstrijd tegen Groot Britannie. Na het aflopen van de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog werd ub 1785 in Virginia een nieuw graafschap vastgesteld. Dit graafschap (county) kreeg de naam Bourbon County: een hommage aan Louis XIV als dank voor zijn hulp in de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog. In 1789 werd de hoofdstad Paris gedoopt.

Waar komt de naam bourbon vandaan?

Jacob Spears was een ondernemer, handelaar, paardenfokker, innovatieve boer en whiskymaker uit Pensylvania. Rond deze tijd liet hij ten zuiden van Paris een van de eerste stenen kastelen bouwen in Kentucky. In dit kasteel begon hij een uitgebreide destilleerderij. Vandaag de dag is dit nog steeds een van de best bewaard gebleven historische destilleerderijen in Kentucky. Het was deze Jacob Spears die zijn kwalitatief goede whiskey wilde onderscheiden van de inferieure whiskey van de concurrent. Daarom gaf hij zijn whisky de regionale aanduiding ‘Bourbon Whiskey’. Sindsdien stond Bourbon County bekend om haar superieure whiskey. In mei 1964 erkende het Amerikaanse Congres Bourbon als ‘distinctive product of the United States’.

Waar de grootste bourbon merken vandaan komen

Vandaag de dag word ruim 95% van alle bourbon nog steeds gemaakt in Kentucky door bekende internationale merken als Four Roses, Heaven Hill en Jim Beam. Een klein deel van de productie is overgewaaid naar de zuidelijkere staat Tennessee, waar Jack Daniels vandaan komt. Hier is het Lincoln County Process ontstaan: filtratie door middel van houtskool die doorgaans wordt toegepast in Tennessee Whisky.

De betekenis van bourbon

De native americans die vooral mais verbouwden. Kolonisten die maisbier destilleerden. Koning Louis XIV die de onafhankelijkheidsoorlog steunde, en Jacob Spears die Bourbon County uitriep tot dé regio van de kwaliteitsbourbon. Door deze fascinerende aaneenschakeling van historische gebeurtenissen is bourbon wat we vandaag de dag bourbon noemen: whiskey gemaakt van minimaal 51% maïs, gerijpt op nieuw Amerikaans eikenhout, made in the USA.

Bestel jouw proefpakket nu!

Ben je nieuwsgierig geworden naar de smaak van bourbon? Bestel dan hier jouw Bourbon Whiskey Proefpakket!

Op de hoogte blijven van nieuwe blogs zoals deze? Schrijf je dan onderaan deze pagina in voor de maandelijkse nieuwsbrief van De Whisky Academie.